Większość może się mylić (i to grubo)

Ekstremalne oszczędzanie, na przykład w stylu FIRE (Financial Independence Retire Early), osobie znajdującej się bliżej kulturowego mainstreamu może się wydać niegroźnym dziwactwem, a być może nawet szaleństwem czy po prostu głupotą. Warto jednak pamiętać o jednej prostej prawdzie. Niezależnie, w którą stronę się w życiu podąża. Cokolwiek się robi. Ale, w przypadku decyzji finansowych, chyba nawet szczególnie. Ta prawda to: większość może się mylić.

A w zasadzie, to myli się nawet bardzo często, jeśli praktycznie nawet nie zawsze. Jest na to wiele przypadków z historii. Przywołam ten oczywisty i powszechnie znany fakt, że wszyscy ludzie myśleli kiedyś, że Ziemia jest płaska. Okazała się być kulą, a potem nie do końca kulą, ale prawie.

Większość może się mylić – mój ulubiony przykład

Ja jednak wolę inny przykład. Jest taki film „The Hidden Blade” (część wspaniałej trylogii), gdzie w jednej ze scen pokazane jest, jak japońscy samurajowie uczą się… biegać w zachodnioeuropejskim, skuteczniejszym stylu.

Było to w połowie XIX wieku. Tak, wcześniej biegali inaczej i znacznie wolniej. A przecież wydawać by się mogło, że nie ma nic bardziej naturalnego niż sposób, w jaki biegamy!

To pokazuje, że wiele naszych przystosowań wcale nie musi być naturalne. Bardziej, i pewnie większość z nich wynika z takiej, a nie innej, kultury. Do pewnego stopnia te przystosowania odpowiadają na naturalne potrzeby. Albo kiedyś odpowiadały. Ale po pewnym czasie potrzeby mogą zniknąć, a zwyczaj trwać. Albo w jakiś inny sposób się zdegenerować czy przestać być w ogóle sensownym.

W Europie biegamy świetnie, ale siedzimy już znacznie gorzej

Oczywiście europejski sposób biegania wygląda na najskuteczniejszy, tak biegają dzisiejsi lekkoatleci. Czy jest jakiś lepszy? Być może. Na przykład skoczkowie wzwyż zaczęli powszechnie skakać techniką flop dopiero w latach siedemdziesiątych. Wcześniej skakali inaczej:

Nie oznacza to, że zachodnia kultura jest taka super praktyczna. Bardziej może miewa(ła) więcej przebłysków niż inne.

Przykład? W kręgu zachodnioeuropejskiej kultury nie kucamy w przysiadzie, ani nie siedzimy na podłodze. Japończycy robią jedno i drugie w swoich domach i jest to u nich naturalne.

A wygląda na to, że to lepsze rozwiązanie, niż zachodnioeuropejskie siadanie na krześle. Współczesne trendy fitnessowe (np. Ido Portal) zachęcają wręcz do siedzenia w przysiadzie (na przykład słynny 30/30 Squat Challenge), by przywrócić naturalną mobilność, utraconą przez poruszanie się zgodnie z zachodnim wzorcem, czyli siedzenie przede wszystkim, praktycznie cały dzień, na krześle. A także do „odzyskiwania kontaktu z podłogą”.

Tak więc Europejczycy biegali lepiej niż Japończycy, siedzą już natomiast prawdopodobnie od nich gorzej. Ale się uczą.

Szczególnie nie powinno się podążać za większością w przypadku decyzji finansowych

Dla nas lekcją powinno być, że większość może się mylić. I zdecydowanie bardzo często się myli.

Jedna z podstawowych zasadach inwestowania, o której mówi bardzo często Warren Buffet, brzmi: kupuj, gdy wszyscy chcą sprzedawać, a sprzedawaj, gdy wszyscy chcą kupować. Gdy rynek jest chciwy, zaleca się ostrożność. Gdy wpada w panikę, sugeruje się chciwość. Tak więc, podejmując decyzje (finansowe), powinno się raczej nie podążać za tłumem, a być może nawet, w wielu przypadkach, wręcz przeciwnie, stać w opozycji do niego.

Czytaj więcej: Inwestowanie – 5 podstawowych zasad